Mediacja to dobrowolna procedura, w której bezstronny i neutralny mediator pomaga uczestnikom w zdefiniowaniu kwestii spornych, określeniu ich potrzeb i interesów a jeżeli uczestnicy mają wolę zawarcia satysfakcjonującego je porozumienia, dba dobrą atmosferę spotkania i konstruktywną rozmowę, pomagając w jego zawarciu.

• szybkość – mediacje to możliwość rozwiązania konfliktu w czasie znacznie krótszym niż postępowanie sądowe. Elastyczne terminy spotkań i dyspozycyjność mediatora znacznie skracają czas trwania mediacji.
• niższe koszty – mediacja to procedura, której koszty są znaczenie niższe niż koszty postępowania sądowego. Dodatkowym atutem, w przypadku mediacji kierowanych z sądów, jest możliwość „odzyskania” ¾ wniesionego wpisu sądowego w związku ze sprawą, która do mediacji została skierowana.
• wpływ na sposób rozwiązania sporu – mediacja pozwala jej uczestnikom na wzięcie „sporu w swoje ręce” i osiągnięcie takiego porozumienia, które będzie satysfakcjonujące dla każdego z nich.
• współpraca – mediacja to procedura kierująca strony na przyszłość. Pozwala na utrzymanie stosunków łączących strony a schemat zwycięzca – zwycięzca pozwala na kontynuację dotychczasowej współpracy.

Nie we wszystkich sprawach mediacja to „złoty środek” na konflikt. Zdarzają się sytuacje, kiedy może nie przynieść zamierzonego efektu i wówczas jedynym rozwiązaniem może zostać sąd. Zdarza się, że mediacja wykorzystywana jest przez jedną ze stron do przedłużenia postępowania i osiągnięcia ukrytych celów, np. zdobycia pewnych informacji lub poznania intencji drugiej strony. Czasami uczestnicy nie są gotowi na udział w mediacji – nie mają woli zawarcia ugody a ich postrzeganie sporu naznaczone jest silnymi emocjami.

Spotkania mediacyjne prowadzone są w obecności mediatora lub pary mediatorów. Mediatorzy czuwają nad przebiegiem rozmowy, dbają o prawidłową komunikację między uczestnikami, pomagają w ustaleniu ich potrzeb i interesów. Początek spotkania mediacyjnego to informacja o tym czym jest mediacja, jakie są jej zasady i przebieg udzielane przez mediatora prowadzącego spotkanie. Następnie mediator prosi strony aby przedstawiły jak one postrzegają sytuację, z którą przyszły do mediacji i jakie są ich oczekiwania. Mediator, wspólnie ze stronami, ustala kolejność kwestii, które będą poruszane w czasie trwania mediacji. Każda z kwestii jest omawiana – uczestnicy przedstawiają swoje oczekiwania i proponowane rozwiązania. Jeżeli zostanie osiągnięte porozumienie – mediator pomaga je spisać i po zaakceptowaniu oraz podpisaniu przez strony – porozumienie zostaje wysłane przez mediatora do sądu.
Mediacja to nie tylko spotkania wspólne – istnieje możliwość prowadzenia mediacji indywidualnych z każdą ze stron a także spotkań „na osobności” w czasie trwania spotkań wspólnych.

Najważniejszą rolą mediatora jest pomoc stronom konfliktu we wzajemnej komunikacji i określaniu kwestii do dyskusji. Mediator pomaga uczestnikom mediacji w zrozumieniu się i szerszym spojrzeniu na konflikt. Nie rozwiązuje za strony konfliktu ani nie daje im gotowych pomysłów. Stara się aby to uczestnicy sami znaleźli porozumienie, które będzie realne i satysfakcjonujące. Mediator dba aby atmosfera spotkań mediacyjnych była komfortowa dla każdego uczestnika.